ZGŁOBA, KATARZYNA PUZYŃSKA

Katarzyna Puzyńska każdy wie, jaka jest. Każdy kto choć raz zetknął się z sagą o Lipowie, stąd też trudno jest mówić już o piętnastym tomie cyklu. Niestety wraz ze Zgłobą nadszedł czas pożegnania z Lipowem.

Malwina, Klementyna i Maria pogrążone są w żałobie po śmierci Daniela. Dodatkowo sam powód zgonu dodaje większego bólu. Podobno mężczyzna zmarł na skutek zbyt dużej ilości alkoholu. Jedyną, która nie przyjmuje tego do wiadomości jest Malwina, jej podejrzenia podsyca otrzymany mail, z którego wynika, że niekoniecznie sprawy wyglądają tak, jak je oficjalnie przedstawiono. Trop prowadzi w stronę więźnia Mikołaja Zielińskiego jakoby niewinnie skazanego. Oskarżano go o zabicie żony z córkami, ojca i trzech kobiet. Malwina z Klementyną wyruszają do Legionowa, by poznać całą prawdę. Prawdę, która nie wszystkim jest wygodna, która prowadzi w przeszłość i związana z klątwą sprzed stuleci.

Kasia Puzyńska od lat ma swój styl, któremu pozostaje wierna. Z biegiem czasu łączy klasyczny kryminał z elementami słowiańszczyzny, z czym styka się z grozą. Od razu zaznaczam, że Zgłoba to nie horror. Wpisuje się w trend łączenia zbrodni z tym, co nadprzyrodzone i tym, co wzbudza strach lokalnej społeczności. Biorąc pod uwagę, że rzecz dzieje się w małej, prowincjonalnej miejscowości nie brakuje tych, którzy wierzą w klątwę. Miała ją rzucić ostatnia spalona w Puszczykowie wiedźma. Obudziła tym zamieszkujące w wąwozie duchy i sprowadziła zło, dające co jakiś czas o sobie znać. To tam sześćdziesiąt lat temu zamordowano kilkuletnią dziewczynkę, Emilię Kozłowską i w tej okolicy na przestrzeni ostatnich lat giną kolejne kobiety. Samo to już może zaintrygować, ale kiedy uzmysłowiłem sobie, że to przecież Katarzyna Puzyńska, od razu można domyślić się, że sprawca ma bardzo cielesną postać. Do samego jednak końca nie domyśliłem się rozwiązania zagadki. Puzyńska myli tropy, cofa się w przeszłość, z której poznajemy bohaterów ale w sama sprawa kryminalna pozostaje trudna do rozwikłania. Przybywa podejrzanych i mnożą się wątpliwości. Każdy ma powód zabić i nikogo nie można wykluczyć z grona podejrzanych. Wszyscy oni żyją w zamkniętym gronie osób, znają się od lat i mają pewne rzeczy na sumieniu, do których nie zbyt chętnie przyznają się. To, za co cenię prozę Kasi Puzyńskiej to wnikanie w psychikę bohaterów, w ich emocje, przeżycia i każdy z nich zachowuje się we własnym stylu. A emocji z pewnością nie zabraknie i szybko zaczną wpływać na na zachowanie tak Klementyny jak i ludzi związanych z Puszczykowem. 

Zgłoba ma wszystko to, co cechuje sagę o Lipowie. Zaczyna się trzęsieniem ziemi, potem pozornie tylko zwalnia, a kolejne elementy układanki podsuwane są powoli. Kasia Puzyńska dostarcza nam w małych dawkach, ale takich, by wzbudzić czujność. Może w stosunku do niektórych spotykanych osób ją wzmacnia, w przypadku innych usypia. Tym samym pozostaje tą Kasią, którą uwielbiają czytelnicy i tą, która sprawia, że po kolejne powieści sięgam ze sporą ekscytacją. Szkoda tylko, że przygoda z Lipowem w tej formie, którą znamy od prawie dekady dobiega końca. Z drugiej strony ciekawy jestem, czym Kasia Puzyńska zaskoczy w zapowiadanym cyklu o Klementynie Kopp. Kopp, którą uwielbiam od Motylka i która nigdy nie zawodzi. Warto na koniec zaznaczyć, że cykl lipowski należy czytać po kolei, bo niby za każdym razem jest inna zagadka kryminalna, ale siła tkwi też w losach mieszkańców wsi. 

Polecam. 

Moja ocena 7/10 

           Wydawanictwo Prószyński i S-ka 

TOŻSAMOŚĆ, NORA ROBERTS

Ona lubi ludzi, on manipulator i seryjny morderca. Nora Roberts w Tożsamości wciąga w samo serce niebezpiecznej rozgrywki.

Morgan nie miała łatwego dzieciństwa. Rozwód rodziców i wieczne przeprowadzki. Teraz jako dorosła kobieta wierzy, że w końcu uda jej się zapuścić korzenie. Poznaje przystojnego Luke'a i szybko ulega jego urokowi. Niestety nowa znajomość szybko przeradza się w koszmar i znowu zmusi ją do zrewidowania życiowych planów.

Nora Roberts doskonale wie, jak nieustannie zaskoczyć czytelnika. Jak przyprawić o szybsze bicie serca. Na początku wszystko jest usypiające czujność, absolutnie nie przeczuwa się zbliżającego tornada, które wszystko zniszczy i wymusi budowanie opowieści zupełnie od nowa. Kiedy najmniej się spodziewamy dostajemy cios prosto w serce. Taki też zabieg sielskiej sielanki z ostrzeżeniem o zagrożeniu, które nie minęło przeplata się non stop. Raz wygasza czujność, aby kiedy najmniej spodziewanymy się znów wciągnąć w koszmar, który nie minął. Jedynie ukrywa się, skrada, nie dając o sobie zapomnieć i przygotowując się do zadania ostatecznego ciosu. Nienawidzi szczęścia Morgan i zrobi wszystko, by dokończyć to, co nie powiodło się za pierwszym razem. Mimo opowieści o seryjnym mordercy kobiet, który przypomina najbardziej obłąkane umysły typu Bundy'ego, to autorka nie przygniata ciężarem tematu. Wręcz przeciwnie naprzemiennie otula ciepłem i nadzieją na lepsze jutro - pozwala uwierzyć, że zły czas minął i teraz nadchodzą lepsze dni, aby ni stąd ni zowąd znowu wywołać dreszcze. Doskonale umie przyprawić o szybsze bicie serca, raz w dobrym znaczeniu tego słowa, innym razem dreszczem niepokoju. W Tożsamości jak to u Nory Roberts bywa napotykamy ludzi zagubionych na życiowym zakręcie, tych zdolnych wyciągnąć rękę do tego potrzebującego pomocy, i tego nienawidzającego szczęścia innych. Ten ostatni typ zrobi wszystko by je zniszczyć, dąży jedynie do zaspokojenia chorej żądzy mordowania. Pod maską szarmanckiego amanta, kryje się potwór żądny śmierci. Manipulator, który nienawidzi tego, który zburzy jego plany i zagoni w kąt. Ma niekończące się żądze zadawania śmierci. Tropi ofiarę, zbliża się i zadaje cios. Przy okazji bogaci się. Pod względem psychicznym to bardzo ciekawa postać, oczywiście jeśli uda się odłożyć na bok odrazę. Szkoda, że autorka jedynie szczątkowo zaznaczyła to, co nim kieruje i nie podejmując próby wejścia w chory umysł. Całkowitym przeciwieństwem jest Morgan. Lubi ludzi i zawsze wierzy w ich dobroć. Potrafi docenić dobro, które ją spotyka. Mimo delikatności i gołębiego serca, kryje się silna kobieta zdolna do podjęcia walki o samą siebie i własne szczęście. To od niej uczymy się, że chociaż kowalem własnego losu nie zawsze jesteśmy sami, to nic nie będzie dane bez wysiłku. Tylko od nas samych zależy, czy wykorzystamy szansę od losu.

Tożsamość to pełnokrwisty thriller, który potrafi zaintrygować, wywołać niepokój nie dający o sobie zapomnieć. Przy czym miesza się z powieścią obyczajową, a nawet romansem tworząc mieszankę, której nie sposób się oprzeć. Nora Roberts nie zawodzi, serwuje wszystko to, co czytelnik uwielbia w jej prozie. Daje potrzebną nadzieję, że czarne chmury kiedyś miną i zawsze warto dostrzec napływające do nas dobro.

Polecam. 

Moja ocena 7/10

             Wydawanictwo Świat Książki 

MROCZNY PIĄTEK: W KLESZCZACH LĘKU, HENRY JAMES

Prawdziwa gotycka uczta. Mroczna rezydencja, zjawy i guwerntka w samym gąszczu tajemnicy. W kleszczach lęku Henry'ego Jamesa nadal potrafi hipnotyzować. Witajcie w Bly. 

W starej posiadłości Bly w Stanach Zjednoczonych mieszka dwójka dzieci, których jedynymi opiekunami są gospodyni Grose i guwerntki, które nieustannie posyła wuj małolatów. Ostatnia z nich nagle znikła, a jej miejsce zajęła nowa kobieta. Kiedy przybywa do wiktoriańskiego dworu daje się uwieść urokowi podopiecznych Flory i Milesa, przy okazji stając się uczestnikiem zjawisk, których nie rozumie. Kogoś widzi pośród mrocznych korytarzy. Jedyną, która wyjaśnia, kim są niepokojące widziadła jest Grose. Prawda oznacza przy tym konieczność zmierzenia się z tym, na co młoda guwerntka wcale nie ma ochoty. 

W kleszczach lęku Henry'ego Jamesa zaliczany jest do absolutnych gotyckich klasyków. Groza przybiera u tego amerykańskiego pisarza subtelną formę. Już pierwsza strona jasno daje znać o czym będzie opowieść i zawiera wszystko to, co gotyk kocha: stara posiadłość, mrok, duchy i to coś, co nie do końca łatwe jest do wytłumaczenia. Henry James nie straszy, a bardziej intryguje i powoli wciąga w tajemnicę kryjącą się we dworze. Usypia czujność ukazując dwójkę uroczych dzieci, wyglądających tak niewinnie, że nikt nie jest w stanie o nic złego ich podejrzewać. Gdy pojawia się ostrzeżenie, szybko zostaje zanegowane. Same zjawy też w tej opowieści nie wydają się zbytnio groźne, a pytanie o zło mieszkające w Bly jest dość kłopotliwe. Wydaje się, że najbardziej prawdziwym będzie stwierdzenie, że ten amerykański klasyk utknął między horrorem, a thrillerem. Nie ma tu bowiem walki o przetrwanie, duchy nawet nie próbują wyrządzić przynajmniej fizycznej krzywdy. Ot, gdzieś pojawiają się, widzi je tylko sama guwerntka, a dla innych domowników są zupełnie nie zauważalne. Fakt ten szybko może rodzić pytanie, na ile widziadła stanowią wytwór umysłu, a na ile są prawdziwe i toczą bój o dusze dzieci. Samo odkrycie mistyfikacji spokoju Bly nie jest zbyt łatwe i szybkie. Wraz z narratorem krok po kroku wkraczamy i próbujemy zrozumieć to wszystko, co dociera i czego mimowolnie stajemy się świadkiem. Połączenie tego z pytaniem o zło nie ułatwia jedyna tak naprawdę metafora w postaci dzieci, acz i ona powoli przybiera nieco inne znaczenie. Kim zatem są Flora i Miles? Raz typowymi dziećmi spragnionymi uczucia, a pozbowionego go przez wuja, który swą rolę ogranicza jedynie do posłania opiekunek. Jest kompletnie nieświadomy tego, kim tak naprawdę są jego podopieczni. To niezwykle sprytni manipulatorzy, którzy idealnie potrafią zmieniać oblicze. Jednak nigdy nie będzie dane odkryć rzeczywistego stopnia ich deprewacji. Oboje chcą uchodzić za aniołków, a tkwiące w nich zło jest bardzo trudne do odkrycia. Trudno stwierdzić w jakim stopniu jest ono udziałem byłych opiekunów, a na ile tkwi w samej ich naturze. To, że była dwójka pracowników Bly to ludzie okrutni, nie stanowi tajemnicy. Jak również fakt, że małolaty były pod ich silnym wpływem, z którego nawet śmierć opiekunów nie przerwała. Można nawet interpretować, że mimo to, dążą oni do całkowitego znikczemnienia dzieci. To zaś co, bardziej może nakierunkowywać na thriller z elementami grozy, to manipulowanie przez Florę i Milesa swą guwerntką, brak prawdziwie ludzkich odruchów - a niewinność i typowo dziecięce zachowania mają być narzędziem do osiągnięcia prawdziwego zamiaru. Tą, która dodatkowo stanowi istotny element prowadzonej gry, jest gospodyni Grose. Z jej ust poznajemy zupełnie sprzeczne ze sobą informacje, jak także próba zdefiniowania jej roli w ukryciu, tego kim rzeczywiście są dzieci, nie jest zbyt prosta. Na początku potwierdza ich niewinność, potem zaś stopniowo obdziera je z niej. Wszystko razem sprawia, że W kleszczach lęku nie są powieścią ani prostą ani oczywistą w interpretacji, a każdy jej element można dwojako przynajmniej interpretować. Bez wątpienia składa się z wielu płaszczyzn, które wspólnie tworzą ponadczasowa opowieść. 

Powieść sama stanowi wspomnienie byłej guwerntki z tego, co stało się jej udziałem. Przy czym formą nie za bardzo przypomina inne historie z końca XIX wieku. Zamiast typowego pamiętnika, mamy spisane wspomnienia, które to zgromadzonym przy kominku w Wigilię Bożego Narodzenia przytacza niejaki Douglas. To, co bez wątpienia cechuje W kleszczach lęku to panująca w II połowie XIX stulecia fascynacja spirytyzmem i psychologią. Nie popełnię myślę błędu, jeśli utwór Henry'ego Jamesa określę mianem horroru psychologicznego. To właśnie bowiem ta nauka, może pomóc w zrozumieniu zachowania Flory i Milessj, jak również ukazanego zepsucia Bly. Sama rezydencja idealnie wtapia się w obraz dwójki dzieci, tak jak one, tak Bly potrafi początkowo zachwycić przybysza swym urokiem, aby powolutku przerodzić się w epicentrum zła, stając się nieprzyjaznym miejscem, tym nawet dążącym do pozbycia się tego, kogo nie chce mieć w swoich murach. Nie ulega wątpliwości, że powieść Henry'ego Jamesa poddaje narratorów pytaniu o ich wiarygodność, na które to czytelnik musi odpowiedzieć sobie sam. W kleszczach lęku z pewnością usatysfakcjonuje wielbicieli klasycznych gotyckich opowieści. Intrygowało niegdyś i intryguje dziś. 

Polecam. 

Moja ocena 9/10 

          Wydawanictwo Prószyński i S-ka 

W OBJĘCIACH LASU, ADIVA GEFFEN

Antypolski paszkwil, tak najkrócej można określić W objęciach lasu Adivy Geffen.

Parczew na Lubelszczyźnie od zawsze zamieszkiwali Polacy i Żydzi tworząc wspólnotę. Mieszkający tam Jakub, Taiba i ich córka Szurka nie chcą do końca wierzyć w nadciągającą katastrofę i zagrożenie z Zachodu. Kiedy ich żydowscy współbracia uciekają z Polski, oni wciąż trwają w swoim domu. Ich życie mija zwykłym rytmem, Szurka dorasta i wychodzi za mąż, sama też staje się matką. Szarą codzienność przerywa wybuch wojny. Rodzina zostaje umieszczona w gettcie, a jedynym ratunkiem jest ucieczka do Lasu Parczewskiego. Tego, o którym krążyły podania, że lepiej trzymać się z daleka. 

Wojenne opowieści do tej pory zawsze mnie wzruszały i przerażały jednocześnie. Przerażały ogromem zła, cierpienia i strachu o przetrwanie w nieludzkiej rzeczywistości. Było to wspólnym udziałem Polaków i Żydów. Jednak w przypadku W objęciach lasu Adivy Geffen wynika coś zgoła odmiennego. Druga wojna światowa przyniosła eksterminację jedynie żydowskiej społeczności, a Polacy byli tymi, którzy kolaborowali z nazistami. Ba, mało tego potrafili być okrutniejsi od samych Niemców. Tylko patrzyli, jak okraść, wydać czy upokorzyć Żydów. Z snutej przez Adivę Geffen historii wynika, że tak naprawdę Polakom nic złego w czasie wojny nie działo się, a tymi, co musieli walczyć o przetrwanie byli tylko Żydzi. Ratunek dla nich stanowiła Rosja i komunistyczna partyzantka. Trudno o większe zakłamanie historii lat 1939-1945. Polacy byli tak samo eksterminowani, tak samo cierpieli w obozach koncentracyjnych i ginęli w komorach gazowych. Tak samo przeżywali strach o jutro, a "dobra" Rosja Radziecka Adivy Geffen była współodpowiedzialna za wybuch wojny. Przypomnijmy chociaż pakt Ribentrop - Mołotow mówiący o podziale ziem polskich, o akcjach NKWD przeciwko mieszkańcom Kresów i Wschodniej Polski oraz wywózkach na w głąb Związku Radzieckiego. Jednak żydowska pisarka zupełnie te fakty pomija. Zamiast tego wolała napisać antypolski paszkwil. Oczywiście zdarzały się niechlubne wypadki, kiedy to Polacy wydawali Żydów, ale też jest wiele chlubnych osób, wręcz heroicznych ratujących na przykład żydowskie dzieci z narażaniem życia. Jeśli chodzi o prawdę historyczną, to Geffen spuszcza zasłonę milczenia na to, kiedy to Żydzi współpracowali z Niemcami, na fakt żydowskich nadzorców w obozach będących okrutniejszymi od hitlerowskich. Kiedy wpadamy w mechanizm wytykania krzywd szybko okaże się on zarówno po jednej, jak i drugiej stronie. Geffen oskarża Polaków o antysemityzm, a tymczasem nazywa nie - Żydów gojami czychająmi na krzywdę zawsze pokrzywdzonych Żydów.

Mam wrażenie, że W objęciach lasu Adivy Geffen stanowi przykład zmarnowanego potencjału. Sam język jest bardzo poetycki, barwny, mimo braku dla kultury hebrajskiej opisowości. Z jednej strony wszelkie elementy judaistycznej tradycji pokazują kulturowe bogactwo Żydów, z drugiej natomiast zupełnie brakuje wyjaśnienia tych elementów dla niezaznajomionych. Zamiast skupieniu się na antypolskiej narracji dziejów, uzupełnienie powieści o te właśnie rzeczy, tak charakterystyczne dla judaizmu i hebrajskiej kultury z pewnością wpłynęły by na ogromny plus. Zupełnie też zmarnowano potencjał lasu, o którym przed wojną krążyły legendy, że lepiej trzymać się od niego z daleka. Znowu niewykorzystano tego, co mogła dać jedynie zasygnalizowana wzmianka. Będąc szczerym, gdy pojawiła się w styczniu zapowiedź W objęciach lasu miałem ogromne oczekiwania, od miesięcy wzrastała chęć poznania powieści. Po przeczytaniu zaś pozostał duży niesmak.

Moja ocena 5/10

                  Wydawanictwo Znak

ŻYCIE NOCNE, NORA ROBERTS

Nora Roberts podobnie do Stephena Kinga jest autorką niezwykle płodną i wyśmienicie umie bawić się gatunkami. Udowadnia to w Życiu nocnym.

Harry Booth nie miał łatwego dzieciństwa. Chora na nowotwór matka, niezapłacone rachunki i nieustanne zmartwienie o pieniądze na leki. Jedyną osobą, na którą może liczyć to ciotka Mags. Problemy finansowe zmuszają go do podjęcia nocnej pracy jako złodziej, wraz z biegiem czasu staje się mistrzem w tym fachu. Jak nikt inny potrafi nie zauważalnie ukraść biżuterię, albo włamać się do domu. Mijają lata Harry zmuszony jest przybierać rozmaite tożsamości, staje się specjalistą w kradzieży dzieł sztuki, dzięki czemu dostaje lukratywne zlecenie. Kiedy wreszcie postanawia zerwać z tym procederem i wreszcie zaznać spokojnego życia, przeszłość wraca i zburzy wszystko, co usilnie starał się zbudować.

Norę Roberts dopiero tak naprawdę poznaję, ale od razu rzuca się w oczy, jak różnych gatunków podejmuje się. W jej dorobku są romanse, thriller, kryminał, a nawet fantastyka. To jednak historie z życia wzięte, opowieści o zagubionych ludziach i ich walce o szczęście, jest tym, co niczym magnes przyciągają mnie najmocniej. Tak też jest w Życiu nocnym. Stanowi ono wyśmienitą mieszankę powieści obyczajowej z elementami thrillera. Autorka we własnym stylu bawi się bohaterami, ustawia ich w różnorodnych kombinacjach i zmusza do podejmowania nieustannych decyzji. W prawdzie wiele rozwiązań stosowanych przez nią są łatwe do przewidzenia, zwłaszcza jeśli już wcześniej zetknęło się z jej twórczością, ale jednak to, czego tak naprawdę można od niej oczekiwać to znakomitej rozrywki i moc wzruszeń. A tego z pewnością nie brakuje. To co dodatkowo stanowi atut Życia nocnego, to odwołanie się do literackiej tradycji, w szczególności do Szekspira oraz danie upustu tym lekturom, które ukształtowały pisarką świadomość. Na tym praktycznie niezauważalnie Nora Roberts buduje swoją opowieść. W prawdzie dostajemy dość obszerną powieść, może dla niektórych dość przegadaną, chociaż mi osobiście to nie przeszkadzało. Wręcz przeciwnie. Łyżeczka po łyżeczce autorka dostarcza emocji i powoli buduje napięcie, dzięki czemu przez cały czas utrzymuje naszą uwagę i podsyca ciekawość.

Życie nocne to historia chwytająca za serce od pierwszych stron. Stanowi opowieść o dorastaniu, wierności własnym zasadom, miłości i przyjaźni większej od zła, z którym przychodzi się zmierzyć. Jeśli biorąc pod uwagę blurb wydawcy, oczekuje się mrożącego krew w żyłach thrillera, to szybko zawiedziemy się. Przede wszystkim jest to powieść obyczajową o poszukiwaniu własnej drogi życia i szczęścia. Nora Roberts wykorzystuje wszystko to, co lubimy w obyczajówkach i miesza z cechami thrillera, przerabiając wszystko po swojemu. Raz dominuje powieść obyczajowa, aby płynnie przejść do thrillera. Meandruje między nimi w sposób zupełnie niezauważalny. Udowadnia przy tym, jak dojrzałą stała się pisarką, świadomą tego dokąd zmierza. Próżno szukać u niej landrynkowych, lub wymuskanych bohaterów. Spotykamy ludzi z krwi i kości, ludzi idących pod wiatr i zmuszonych podjąć nieustanną walkę o to, jak ułoży się ich życie. Popełniają błędy i muszą za nie zapłacić, jednak z tą pozytywną grupą osób, chętnie bym się zaprzyjaźnił i mocno przez cały czas im kibicowałem. Czarny zaś charakter, jak to u Nory Roberts można zauważyć, jest tym złym do szpiku kości i wyzutym z wszelkich wyższych uczuć. Jednak właśnie to klarowne i konsekwentne ustawienie, kto po jakiej stronie stoi, lubię u niej najbardziej. Bez wątpienia podsyciła moją czytelniczą ciekawość i mam ochotę dalej poznawać snute przez nią historie.

Polecam. 

Moja ocena 7/10

              Wydawanictwo Świat Książki 

WŁADCA PIERŚCIENI, J.R.R TOLKIEN

Jedna z najpopularniejszych książek na świecie, absolutny klasyk fantasy i pierwowzór wielu innych historii, do niego nawiązywała i nawiązuje współczesna popkultura. O czym mowa? Oczywiście o trylogii Władcy pierścieni J.R.R Tolkiena. Zapraszam do Śródziemia.

Władca pierścieni w przeciwieństwie do literackiego debiutu J.R.R Tolkiena, Hobbita według mnie bardziej skierowany jest do dorosłego czytelnika, niż do młodocianych. Jest o wiele trudniejszy i zwłaszcza sam początek nie jest zbyt łatwy do przebrnięcia. Sam odbijałem się dwukrotnie i dopiero za trzecim razem udało się odbyć całą podróż z Frodem i jego przyjaciółmi. Sam autor od początku planował Władcę pierścieni jako jedną powieść i bezwątpienia widać to po kompozycji powieści. Mimo, że składa się z sześciu ksiąg, to wydana została w trzech tomach. Wynikało to z prostego faktu, że w powojennej Wielkiej Brytanii była konieczność oszczędzania papieru i to właśnie wzgląd ekonomiczny wywarł wpływ na ostatecznej wersji. Tolkien tuż po ukazaniu się Hobitta planował kontynuację historii, początkowo miała zawrzeć się w Silmarillionie, jednak ostatecznie to pisany przez kilkanaście lat Władca pierścieni zajął to miejsce. Dla mnie samego ciekawostką było, że prace nad nim zaczęły się jeszcze przed II wojną światową, a w ostatecznej wersji ukazał się dopiero w 1952 roku, wtedy to premierę miał pierwszy tom, Drużyna pierścieni. Pisząc jedną z trzech powieści, które z czasem stały się znakiem rozpoznawczym ojca współczesnej fantasy, oksfordzki profesor literatury angielskiej, J.R.R Tolkien był inspirowany wcześniejszą pracą, jaką podjął opracowując średniowieczny klasyk, Beowulfa. Widoczne to jest zarówno w fabule, licznych metaforach i zawartej w powieści symbolice. Dla jednych stał się powieścią chrześcijańską, inni upatrywali rozliczenia z zakończonym konfliktem wojennym, a jeszcze inni w rozdziale Porządki w Shire analogię do aktualnych wydarzeń w Anglii i rządów laburzystów. Sam autor zaś podkreślał, że nie miał podobnych zamiarów. A liczne oskarżenia kierowane między innymi przez kolegów po fachu nieustannie odpierał. Zarzuty przykładowo dotyczyły kompozycji powieści, jak i rozwiązań zawartych w samej fabule. W gronie krytyków Władcy pierścieni znalazł się bliski przyjaciel pisarza, C.S. Lewis. Nie ulega natomiast wątpliwości, że poza wspomnianym Beowulfem, wpływ miała mitologia nordycka, jak również staroangielskie legendy. Najbardziej widoczne to jest po imieniu głównego bohatera Froda Bagginsa, które to w formie Froda pojawia się w średniowiecznych przekazach. 

Władcę pierścieni można kochać lub nie przepadać za nim, ale na pewno nie można zostać obojętnym, czy nie docenić zawartych w nim bogactwa interpretacji. Wśród nich można wyróżnić przede wszystkim kilka istotnych motywów.

Jednym z nich jest motyw chrześcijański. Frodo wyrusza z Rivendell wraz z drużyną pierścienia według kalendarza Shire 25 grudnia, a misję zniszczenia Pierścienia Władzy kończy 25 marca. To na ten dzień przypadła staroangielska Wielkanoc, jak również nowy rok. Z czasem data ta stała się początkiem roku podatkowego. Z pewnością nie można we Frodzie dopatrywać się figury Chrystusa. 

We Władcy pierścieni zawarta jest krytyka władzy absolutnej. Przejawia się zarówno w samym motywie Pierścienia Władzy, symbolu pożądania, przez właścicieli nazywanym skarbem. Nie pozostawia swych posiadaczy obojętnych na wywierany przezeń wpływ. To on jednak wybiera tego, w których rękach znajdzie się i tych, co go posiedli deprawuje. Uległ temu choćby Gollum, a tylko szlachetna natura Bilba uchroniła go przed tym, chociaż i jemu trudno jest się z nim rozstać i potrafi przeobrażać się. Jak również dążenie do panowania nad światem przejawia się w osobie Sarumana, najbardziej współczesnej analogii do XX wiecznych nawiązań. To przykład "zbawcy" ludzkości dążącego do zaprowadzenia nowego typu rządów absolutnych. W tym celu gotów jest dogadać się z starą władzą, ale równocześnie wykorzystać ją do własnych celów. Do takich "zbawców" ludzkości należał Hitler, czy Stalin. Jedynie wierność tradycyjnym wartościom, takim jak na przykład miłosierdzie, może uchronić świat przed złem. 

Natomiast nie ulega wątpliwości, że tak jak Hobbit, tak również Władca pierścieni mówi o dojrzewaniu. W przeciwieństwie do Bilba, Frodo wyrusza w podróż życia w młodym wieku, a przeżyte doświadczenia nieustannie zmuszają go do podejmowania trudnych i istotnych dla przyszłości Śródziemia i Bag Endu decyzji. Non stop wystawiany jest na próbę, a sam tytuł Powiernika Pierścienia nakłada na niego sporą dozę odpowiedzialności za przebieg i finał wyprawy. Próbuje on wzorować się na wuju Bilbie, ale na każdym kroku przejawia większą dojrzałość i stateczność. Wciąż musi pokonywać trudności i mierzyć się z przeciwnościami. 

Równocześnie we Władcy pierścieni widoczna jest zemsta przyrody na tych, którzy wchodzą na jej teren. I tak entowie, inaczej Drzewce oburzeni są widokiem niszczenia drzew i to właśnie ten obraz skłania ich do przystąpienia do wojny o pierścień i ruszenia w tym celu do Insengardu. Przejawia się to też w osobie Toma Bombadila mającego władzę nad naturą, starszego niż góry i rzeki oraz jedynego odpornego na wpływ pierścienia, ale zdającego sobie sprawę o groźbie zniszczenia dotychczasowego porządku. Przyroda szybko więc staje się sprzymierzeńcem tych, którzy dążą do utrzymania dotychczasowego świata. Sama rozmowa Froda z Samem ukazuje, że jeśli nie podejmą się obrony jego, to również na zawsze zniszczone zostanie piękno i spokój panujący w Shire. Wojna o pierścień przejmuje w tym momencie wymiar nie tylko sprzeciw wobec tyranii władzy, ale również obrony tego, co znane i zachowania porządku, w którym natura zajmuje istotne miejsce. Obrony dotychczasowych wartości. 

Wreszcie tym, co najbardziej chwyciło mnie za serce, stanowi temat przyjaźni. Przyjaciele nigdy nie odwracają się od siebie, towarzyszą sobie do samego końca - mimo niebezpieczeństw. Są w stanie zrobić wszystko, aby tylko przyjść z pomocą temu, który znalazł się w opałach i go z nich wyciągnąć. Przyjaźń u Tolkiena to solidarność na dobre i na złe, wierność łączącym więzom i raz podjętej decyzji o towarzyszeniu trudom podejmowanym przez przyjaciela. 

Wszystkie te aspekty wpływają na uniwersalność przesłania zawartego we Władcy pierścieni. Mimo zawartego w nim ciężkości, to powieść, która krzepi, pociesza i dodaje otuchy. Staje się katalizatorem, dzięki któremu lepiej możemy obserwować nie tylko tą naszą dużą, ale i codzienną rzeczywistość. 

                    Wydawanictwo Muza

PREMIERY MAJ 2024

Już nadszedł maj, majówka i moc dobroci książkowych. Co tu dużo ukrywać, w maju mamy zasyp książek, które mogą wzruszyć, przerazić lub zachwycić. Przed Wami premiery maja.

1. Wszystko, co widziałeś. Cyryl Sone, Wydawanictwo Znak koncept

Prokurator Konrad Kroone powraca i przed nim tajemnicza samobójcza śmierć trójki licealistów. Pośród medialnego szumu, przeczuwa, że sprawa ma drugie dno, do którego będzie dążył dotrzeć.

Premiera 6 maja

2. Kobiety, o których myślę nocą. Mia Kankimaki, Wydawanictwo Poznańskie

Seria Dzieł Pisarzy Skandynawskich rozszerza się i co zawsze podkreślam, nie można z nią popełnić błędu. Przed nami opowieść śladami nocnych kobiet. Wśród nich znajdą się artystki, podróżniczki i buntowniczki. Te łamiące tabu, odważne, bezkompromisowe i podążające za pasją. W ich gronie znajdziemy Dunkę Karen Blixen, Japonkę Yayoi Kusama, czy Włoszka Sofonisba Anguissola.

Premiera 27 maja

3. Nad morzem, Abdulrazak Gurnah, Wydawanictwo Poznańskie 

Nowa powieść noblisty o stracie i pragnieniach. Historia człowieka, który w jesieni życia zetknie się z zupełnie inną od znanej mu rzeczywistości. Na jego drodze stanie młody profesor literatury. Po raz kolejny u Gurnaha jest styk Afryki z europejską cywilizacją. 

Premiera 15 maja

3. Wszyscy jesteśmy mordercami, Max Czornyj, Wydawanictwo FILIA. 

Polski mistrz makabrycznych opowieści przedstawia historię pary będącej ofiarą brutalnej napaści. Jedno zdarzenie pociągnie za sobą dramatyczne wydarzenia. 

Premiera 15 maja

4. Ocaleni dla miłości, Anna Rybakiewicz, Wydawanictwo FILIA. 

Przed nami kolejna wojenna opowieść od autorki wzruszających powieści historycznej. Poznajemy Polkę dążącą do wydostanie ukochanego z getta. Jednocześnie zaopiekuje się z narażaniem życia, żydowskim dzieckiem. Wiele lat później jej wnuczka pozna wybory przed którymi babcia stawała. 

Premiera 15 maja

5. Berdo, Remigiusz Mróz, Wydawanictwo FILIA 

Wiktor Forst powraca po raz kolejny, w wraz z nim kolejna górska brutalna zbrodnia. Tym razem rusza do Bieszczad, miejsce mające być spokojną przystanią przynosi nową zagadkę, kiedy pojawią się zwłoki ludzi z wypalonymi oczami, a w ich miejsce tajemnicze symbol. 

Premiera 15 maja

6. Dom na krańcu świata, Dean Koontz, Wydawanictwo Albatros 

Najnowsza powieść od mistrza suspensu. Konfrontuje ze znanymi nam lękami i tymi, których nie odkryliśmy.  Kobieta mieszkająca na odludziu natyka się na rządowych agentów i zmuszona zostaje do wzięcia udziału w walce z tajemniczym wrogiem. 

Premiera 14 maja

7. Niespokojny duch, Daphne du Maurier, Wydawanictwo Albatros 

W Serii Butikowej debiut Daphne du Maurier będący połączeniem romansu z sagą rodzinną. To prawdziwa historia inspirowana wierszem Emily Bronte, którą to doskonale znamy z Wichrowych wzgórz. Poznamy cztery pokolenia i ich związek z morzem. 

Premiera 15 maja

8. Teoria bobra, Antti Tuomainen, Wydawanictwo Albatros 

Finał fińskiej trylogii komediowej. Henri będzie musiał zmierzyć się z niebezpiecznym światem biznesu połączonym z patchworkowym rodziną. To zmusi go do wyjścia ze strefy komfortu. 

Premiera 15 maja

9. Zaklęci, Graham Masterton, Wydawanictwo Albatros 

Jeden z moich ulubionych autorów horroru opowiada o tym, co kryje się w murach szpitala psychiatrycznego, mającego być przebudowany w luksusowy hotel. Tyle, że wcześniej znajdowali się najbardziej niebezpieczni przestępcy. Wszyscy jednego dnia znikli za sprawą czarnej magii. 

Premiera 15 maja

10. Im mrocznej, tym lepiej. Stephen King, Wydawanictwo Albatros 

Dwanaście opowiadań od Króla Grozy. A w nich meandrujemy między horrorem, kryminał po prozę obyczajową. Jednocześnie zawitamy do dobrze znanych, mrocznych miasteczek w stanie Maine, takich jak Derry czy Castle Rock. Jestem bardzo bardzo ciekawy, co King przygotował tym razem. 

Premiera 22 maja

11. Nie zawiedź mnie, tato cz. I. Stefan Darda, Wydawanictwo Czarna Owca 

Polski Stephen King powraca do Zdzisława Mokryny, znanego z Zabij mnie, tato. Emerytowany funkcjonariusz Biura Spraw Wewnętrznych Policji szuka spokoju w wiejskim domku. Zamiast niego zostanie wmieszany w śmierć krewnego. 

Premiera 15 maja

12. Wiatr, Marcin Silvanow, Wydawanictwo Czarna Owca. 

Emerytowany komisarz, uważany za przeklęty las i spalone zwłoki młodej kobiety, które zapoczątkują kolejne zbrodnie. Zapowiada się mroczna i mocno intrygująca opowieść. 

Premiera 15 maja

13. Kobiety, Kristin Hannah, Wydawanictwo Świat Książki 

Autorka wzruszających powieści obyczajowej snuje intymny portret dorastania w niespokojnych czasach. Historia kobiety udającej się w roli pielęgniarki na front wojny w Wietnamie. To, co tam zastanie, na zawsze zmieni sposób postrzegania świata. 

Premiera 15 maja

14. Rok szarańczy, Terry Hayes, Dom Wydawniczy Rebis 

Autor Pielgrzyma wraca po 10 latach. Tajny agent trafia do miejsc, gdzie nie obowiązują żadne zasady. To tam zmuszony zostanie zmierzyć się z przeciwnikiem gotowym pchnąć świat ku zagładzie. 

Premiera 14 maja

15. Paląca obsesja, Mike Omer, Wydawanictwo Świat Książki 

Finał trylogii o Abby Mullen. Policyjna negacjatorka musi zmierzyć się z własną przeszłością, by powstrzymać serię podejrzanych pożarów, w których to giną kolejni ludzie. Prawdopodobne za zdarzenia te odpowiada przywódca sekty sprzed lat. 

Premiera 15 maja

16. Rakowiska, Magdalena Majcher, Wydawanictwo W.A.B 

True crime oparty na wydarzeniach w Rakowskach. Spokojną wsią wstrząsa odnalezienie przez policję zmasakrowanych zwłok. Oskarżenie pada na osiemnastoletniego syna ofiar oraz jego przyjaciółkę. 

Premiera 15 maja

17. Dziewczyna z warkoczami, Anna H. Niemczynow, Wydawanictwo Luna

Rodzinne sekrety, poznanie starszego mężczyzny na zawsze zmieniające życie młodej studentki. To, co miało przelotną przygodą, rodzi się w coś poważnego. Moc wzruszeń gwarantowana. 

Premiera 15 maja

18. Funny story, Emily Henry, Poradnia K

Opowieść romantyczna, leciuchna i ciepła niczym wiosenne słońce. I skomplikowana relacja pewnej pary. 

Premiera 15 maja

19. Żółć, Małgorzata Oliwia Sobczak, Wydawanictwo W.A.B 

Kolory zła wracają i poszerzają się o nowy odcień. Sopocki kryminał z makabryczną zagadką. W jednym z mieszkań znajdują się zwłoki mężczyzny z podciętym żyłami. Wszystko wskazuje, że bynajmniej nie było to samobójstwo, ale brutalne morderstwo. Podczas śledztwa wychodzą na jaw tajemnice ofiary. 

Premiera 15 maja

20. Dziewczyna z Siódmej Alei, Natasha Lester, Wydawanictwo Kobiece 

Historia kobiety, która zaczyna odkrywać losy swojej babci, znanej projektantki mody. Poznaje tragiczne przeżycia i dzieje miłości będącej udziałem seniorki. 

Premiera 22 maja

21. Odlecieć jak najdalej, Ałbena Grabowska, Dom Wydawniczy Rebis 

Jeśli chodzi o Ałbenę Grabowską to na Literackiej Podróży lubimy ją bardzo bardzo za sprawą Stulecia winnych. Teraz zaś mamy opowieść o wojnie, o jej wpływie na losy kolejnych pokoleń. Dwie kobiety na celowniku Służby Bezpieczeństwa. Jedna młoda dziewczyna marząca o wyjeździe na Zachód, druga seniorka i była uczestniczką Powstania Warszawskiego. Jak zawsze wierne oddanie realiów epoki takie, jakie Ałbena Grabowska potrafi oddać. 

Premiera 14 maja